Το στροφικό πέταλο του ώμου αποτελείται από τέσσερις μυς και τους τένοντές τους, που «αγκαλιάζουν» την κεφαλή του βραχιονίου. Οι μυς αυτοί είναι: ο υποπλάτιος, ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος και ο ελάσσων στρογγύλος. Οι κύριοι ρόλοι του στροφικού πετάλου είναι δύο: α) η
διατήρηση της σταθερότητας της άρθρωσης του ώμου και β) η ανύψωση και οι στροφικές κινήσεις του βραχίονα.

Αιτίες ρήξεων

Οι δύο κυριότερες είναι οι τραυματικές και οι εκφυλιστικές.
– Οι τραυματικές συμβαίνουν συχνότερα σε νεαρές ηλικίες μετά από κάκωση του ώμου, που μπορεί να προκληθεί από άρση μεγάλου βάρους ή πτώση με τεντωμένο άνω άκρο. Η ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να συνοδεύεται από άλλους τραυματισμούς της ωμικής ζώνης, όπως εξάρθρημα ώμου και κατάγματα κλείδας, ωμοπλάτης και κεφαλής βραχιονίου.
– Οι εκφυλιστικές ρήξεις εμφανίζονται κυρίως σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 40 ετών και είναι αποτέλεσμα σταδιακής φθοράς των τενόντων. Το επικρατές άνω άκρο πάσχει συχνότερα, αλλά αν πάσχει ο ένας ώμος αυξάνονται οι πιθανότητες να πάσχει και ο άλλος, ακόμα και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα. Παράγοντες που ευθύνονται για τη φθορά των τενόντων είναι:

• επαναλαμβανόμενες μικροκακώσεις, π.χ. επαναλαμβανόμενες ανυψώσεις και στροφικές κινήσεις του βραχίονα στην εργασία ή σε αθλήματα, όπως η καλαθοσφαίριση, η άρση βαρών, οι ρίψεις, η ποδοσφαίριση και η αντισφαίριση.
• έκπτωση στην αιμάτωση του στροφικού πετάλου λόγω ηλικίας
• ανάπτυξη οστεοφύτων (οστικών προεξοχών) στην περιοχή του ακρωμίου, που δημιουργούν το λεγόμενο σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής.

Κλινική εικόνα- διάγνωση
Τα κύρια συμπτώματα των ρήξεων του στροφικού πετάλου είναι ο πόνος και ο περιορισμός των κινήσεων στην άρθρωση του ώμου. Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται σε ηρεμία ή κατά τον ύπνο, ιδιαίτερα αν ο ασθενής κοιμάται στο πάσχον πλευρό. Επίσης μπορεί να εμφανίζεται κατά την ανύψωση και το κατέβασμα ή τις στροφικές κινήσεις του βραχίονα. Ο περιορισμός της κινητικότητας του ώμου οφείλεται είτε στον πόνο είτε στη μυϊκή αδυναμία, που προκύπτει από τη ρήξη των τενόντων. Η συνηθέστερη ρήξη αφορά στον υπερακάνθιο και προκαλεί κυρίως περιορισμό στην ανύψωση του βραχίονα.
Η διάγνωση γίνεται με ειδικές δοκιμασίες κατά την κλινική εξέταση και επιβεβαιώνεται με μαγνητική τομογραφία ή υπερηχογράφημα.

Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι η μείωση του πόνου και η αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας γίνεται με βάση το είδος της βλάβης, την ηλικία, το επίπεδο δραστηριότητας και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Σε περίπου 50% των ασθενών η συντηρητική θεραπεία έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα, με βελτίωση του πόνου και της λειτουργικότητας του ώμου, παρόλο που δεν μπορεί να επιτύχει πλήρη αποκατάσταση. Περιλαμβάνει αρχικά ανάπαυση, περιορισμό των ΚΙΝΗΣΕΩΝ πάνω από το επίπεδο του ώμου, ανάρτηση του πάσχοντος άκρου και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Μετά τον έλεγχο του πόνου με τα μέτρα αυτά, ακολουθούν φυσιοθεραπευτικά πρωτόκολλα ενδυνάμωσης του υπόλοιπου ακέραιου στροφικού πετάλου, για βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης. Επί αποτυχίας ελέγχου του πόνου με τα παραπάνω μέτρα, μπορούν να βοηθήσουν εγχύσεις συνδυασμού τοπικού αναισθητικού και κορτιζόνης.

Το κύριο πλεονέκτημα της συντηρητικής θεραπείας είναι η αποφυγή της χειρουργικής επέμβασης.
Μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορεί να επιτύχει μεγάλη βελτίωση στη μυϊκή ισχύ και μπορεί η ρήξη να επεκταθεί, ώστε αν χρειαστεί χειρουργείο, η επέμβαση να είναι πιο δύσκολη.
Στις περιπτώσεις που ο πόνος δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί με τη συντηρητική αντιμετώπιση, επιλέγεται η χειρουργική θεραπεία. Πρώτη επιλογή μπορεί να είναι το χειρουργείο σε πρόσφατο τραυματισμό ή σε μεγάλες ρήξεις (άνω των 3 εκ.) με σημαντική αδυναμία και απώλεια της λειτουργικότητας του ώμου. Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά. Αυτό σημαίνει ότι μέσω μικρών οπών εισάγονται στην άρθρωση κάμερα και εργαλεία, χωρίς μεγάλη τομή και αποκολλήσεις μαλακών μορίων. Με την τεχνική αυτή μειώνεται η διάρκεια της νοσηλείας και της μετεγχειρητικής αποκατάστασης.

Αποκατάσταση

Μετά το χειρουργείο ακολουθεί πρόγραμμα σταδιακής αποκατάστασης. Η συρραφή προστατεύεται με σχετική ακινητοποίηση για 4-6 εβδομάδες, με χρήση ειδικής ανάρτησης. Ακολουθεί θεραπευτικό πρωτόκολλο, αρχικά με παθητικές κινήσεις (τις κινήσεις τις κάνει ο φυσιοθεραπευτής) και στη συνέχεια με ενεργητικές κινήσεις (ο ίδιος ο ασθενής κινεί τον ώμο του) και ενδυνάμωση του στροφικού πετάλου. Η διάρκεια του προγράμματος αποκατάστασης ποικίλλει ανάλογα με τις
ιδιαιτερότητες του ασθενούς.